نگاهی نو به نحوه صدور و اعمال مجازات حدی علیه کودکان و نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) پردیس خواهران، تهران، ایران

2 دانش‏آموخته کارشناسی ارشد حقوق خانواده، دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) پردیس خواهران، تهران، ایران.

چکیده

حقوق کیفری اطفال به دنبال تدوین چارچوب‌های لازم در مبارزه با بزهکاری کودکان و نوجوانان با هدف دستیابی به شیوه‌های صحیح مبارزه با بزهکاری این گروه و اصلاح و درمان مرتکبان زیر 18 سال جرایم است. بر این اساس واکنش جامعه به جرایم اطفال و نوجوانان باید متناسب با این اهداف، تنظیم گردد که این هدف در تدوین مجازات‌های تعزیری در قانون مجازات اسلامی به روشنی قابل ملاحظه است. هرچند این قانون، مجازات‌های حدی را نیز در مورد کودکان و نوجوانان مجرا دانسته لکن این امر به معنای بی‌توجهی به شخصیت و سن مرتکب این جرایم نیست. یافته‌های این نوشتار که با هدف بررسی نحوه صدور و اجرای حدود نگاشته شده، حاکی از آن است هر چند بازنگری در سن مسئولیت کیفری اطفال و نوجوانان بر اساس منابع فقهی موجود، امکان‌پذیر بوده و توصیه می‌شود لکن در وضعیت حقوقی موجود از یک سو با توجه به ویژگی‌های حدود از قبیل سیاست بزه‌پوشی اعمال مجرمانه، دشواری بار اثبات، لزوم توجه به قاعده درء، جریان قاعده جب توبه و نیز اختیارات حاکم در صدور و اجرای آن و نقش کم‌رنگ شاکی در پیگیری این جرایم، مصادیق اجرای حدود منحصر به فرد بوده و از سوی دیگر صدور حکم در خصوص آن موارد نیز وفق نص صریح قانون منوط به احراز رشد مرتکب و درک وی از ماهیت عمل و حرمت آن است. لذا تعارضی میان مجازات افراد زیر 18 سال به حد و اهداف حقوق نوین کیفری اطفال وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A new Opinion at issuance and performance Hudud on children and adolescents

نویسندگان [English]

  • atefeh abbasi 1
  • atieh rangchitehrani 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law, Imam Sadegh University, Sisters Campus Unit, Tehran, Iran
2 MSc, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Children Criminal Rights seeks tocreate the necessary limitation for the fight
against juvenile delinquency in order to achieve the corrent methods to
modify and treat the perpetrators under the age of 18.Accordingly, the
reaction of the community to the crimes of childrenand adolescents should
be proportional tothese goals, which are clearly notablein the formulation
ofpunishments in Islamic Penal Code.According to this law, Hudud
isexecutable for children andadolescents, but it does not meanneglect of the
personality and ageof the offenders. The findings of this article with the
purpose ofexamining the manner of issuance and enforcement of Hudud,
indicatethat a review of the age ofcriminalresponsibility of children and
adolescents based on existing jurisprudential sources is possible and
recommended, but in the current legal situation, on the one hand, features of
Hudud such as criminal policy of ignoring crime, the difficulty of proving,
the need to pay attention to the rule of dar, the process of rule of the Jeb and
the powers of governor in issuance and enforcement of Hudud and the light
role of the plaintiff in the pursuit of these offenses; indicated that examples
of the implementation of Hudud were unique and, on the other hand, the
verdict on those matters in according to the strict letter of the law, depends
on the proof of growth and understanding of the nature and dignity of the act
by the offense committed.Therefore, there is no conflict between the
punishment of persons under 18 years and the purposes of the new criminal
law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hudud
  • Adolescence
  • Maturity
  • Islamic Ruler
  • Delinquency
  • Repentance
  1. قرآن کریم
  2. ابن زهره، حمزه بن على (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام).
  3. ابن قدامه (1403ق). المغنی. بیروت: دارالکتاب العربیه.
  4. ابن قدامه (1414ق). الکافی فی فقه الإمام أحمد. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. ابن منظور، محمد بن مکرم (1363). لسان العرب. قم: ادب حوزه
  6. اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  7. اسرافیلیان، رحیم (1380). جرایم قابل گذشت از دیدگاه حقوق کیفری اسلام. تهران، میزان.
  8. ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد (1416ق) مجموعه فتاوى ابن جنید، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  9. بابرتی، محمد بن محمد (بی‌تا). العنایه شرح الهدایه. بیروت: دارالفکر.
  10. بحرانى (آل عصفور)، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  11. بستانی، عبدالله (1990م). الوافی. بیروت: مکتبة لبنان.
  12. ثعلبی، عبدالوهاب بن علی (1425ق). التلقین فی الفقه المالکی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  13. حاجی ده‌آبادی، احمد (1387). قواعد فقه جزایی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  14. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه لتحصیل مسائل الشریعه. بیروت: داراحیاء التراث العربی
  15. حسینی زبیدی، محمدمرتضی (1400ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  16. خرشی، محمد بن عبدالله (بی‌تا) شرح مختصر خلیل. بیروت: دارالفکر
  17. خمینی، سیدروح‌الله (1422ق) تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
  18. خویی، ابوالقاسم (1422ق). مبانی تکلمه المنهاج. قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.
  19. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1427ق). مفردات الفاظ قرآن. قم: طلیعه النور.
  20. زحیلی، وهبه بن مصطفی (1409ق). الفِقْهُ الإسلامیُّ وأدلَّتُهُ. دمشق: دارالفکر.
  21. شافعی، محمد بن ادریس (1393ق). الأم. بیروت: دار المعرفه.
  22. شریف‌زاده، مجید (۱۳۸۹). نحوه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان. تهران: مجد.
  23. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: کتابفروشی داوری.
  24. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1413ق)، مسالک الفهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  25. شهیدی، جعفر (1368). ترجمه‌ نهج‌البلاغه. تهران: علمی و فرهنگی.
  26. صاحب جواهر، محمدحسن (1368). جواهر الکلام فی تفسیر شرایع الاسلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  27. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1412ق). تفسیر المیزان. قم: دار العلم.
  28. طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن.‏ تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  29. طوسى، محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه.
  30. طوسى، محمد بن حسن (1400ق). النهایه فی مجرد الفقه والفتاوا. بیروت: دارالکتب العربی.
  31. طوسى، محمد بن حسن (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  32. عباسی، عاطفه (۱۳۹۵). حقوق کودک. تهران: انتشارات میزان.
  33. علامه حلى، حسن بن یوسف (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  34. عمرانی، یحیی بن ابی الخیر (1421ق). البیان فی مذهب الإمام الشافعی. جده: دارالمنهاج.
  35. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1419ق). کنزالعرفان فى فقه القرآن. تهران: مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى.
  36. فروزش، روح‌الله (1386). جایگاه عدالت ترمیمی در فقه اسلامی و حقوق ایران. تهران: انتشارات خرسندی.
  37. قبله‌ای خویی، خلیل (1380). قواعد فقه (بخش جزا). تهران: سمت.
  38. کلینی، محمد بن یعقوب (1405ق). الاصول الکافی. بیروت: دارالأضواء.
  39. لطفی، اسدالله (1390). قواعد فقه (حقوق و جزایی). تهران: خرسندی.
  40. محقق حلى، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  41. محقق حلى، جعفر بن حسن (1411ق). السرائر. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
  42. محقق داماد، مصطفی (1383). قواعد فقه (بخش جزایی). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  43. محقق کرکى، على بن حسین (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
  44. مرداوی، علی بن سلیمان (1419ق). الإنصاف فی معرفه الراجح من الخلاف. بیروت: دار إحیاء التراث العربی
  45. مفید، محمد بن محمد (1410ق). المقنعه. قم: النشر الاسلامی.
  46. مقدسی‌پور، علی (1389). «روش‌های برخورد تربیتی با مجرم». ماهنامه‌ معرفت ـ ویژه‌نامه‌ تربیتی، (92).
  47. موسوی بجنوردی، محمد (1387). قواعد فقهیه. تهران: مجد،
  48. نوربها، رحیم (بی‌تا). «فرایند اثبات جرایم جنسی مستوجب حد در حقوق کیفری اسلام». فصلنامه مفید، (23).
  49. ولیدی، محمدصالح (۱۳۹۲) شرح بایسته‌های حقوق کیفری. تهران: نشر جنگل جاودانه.
  50. هاشمی شاهرودی، محمود (1387). بایسته‌های فقه و جزا. تهران: نشر میزان.