واکاوی جایگاه رئیس‌جمهور در حقوق اساسی ایران

نوع مقاله : ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقاله پژوهشی‌‌

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

تجربه چهار دهه­ایِ حکومت جمهوری اسلامی، در ایران از سال 1357، گویایِ فرایندی است که در اثرِ آن، شأن رئیس­جمهور، موضوع گفتگویِ حقوقی و سیاسی میان متفکران ایرانی بوده است. برخی از شأن نخستینِ رئیس­جمهور سخن به میان آورده و در نظر بعضی، رئیس­جمهور در جایگاهِ دومِ حکومت فرض شده است. در این بین، به نظر می­رسد بررسی قانون اساسی، قوانین عادی و نظریات شورای نگهبان، بتواند راهگشا در حل و فصل چنین اختلاف­نظرهایی باشد. نوشتار حاضر با درک چنین اهمیتی، در صدد واکاوی نظرات و اسناد مذکور بوده است. بر این مبنا، این تحقیق به این سؤال پاسخ می­دهد: در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، رئیس‌جمهور از چه جایگاهی برخوردار است؟ پاسخ به این سؤال، می‌تواند در برطرف کردن بخشی از اختلاف­نظرهای بالا مفید باشد. در پاسخ به این سؤال با استفاده از روش تحقیق توصیفی­ـ­تحلیلی، چنین نتیجه گرفته شده است: اولاً در هیچ یک از قوانین عادی، قانون اساسی و آرایِ شورای نگهبان، رئیس­جمهور به عنوان «شخص اول کشور» مورد خطاب قرار نگرفته است. این وضعیت تداعی­کننده فرضِ شأن «نخست­وزیری» برای رئیس­جمهور است. ثانیاً شأن رئیس‌جمهور میان حقوقدانان مورد اختلاف بوده است. ثالثاً برخی از مواد قوانین عادی از عبارت‌پردازی‌هایی استفاده کرده است که شائبه رئیس کشور بودن رئیس­جمهور را به ذهن تداعی می­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reviewing the position of the President in the constitutional law of Iran

نویسندگان [English]

  • Ayat Mulaee 1
  • Fardin Moradkhani 2
1 Assistant Prof., Law Department, Faculty of Human Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Assistant Prof., Law Department, Faculty of Human Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The experience of the four decades of the Islamic Republic's in Iran since
1979 has been a process in which the status of the president has been the
subject of legal and political dialogue between Iranian thinkers. In the
opinion of some, the president is in the first place in government, in the
opinion of some, the president is assumed in the second position of the
government. It seems that the review of the constitution, the ordinary laws,
and the Guardian Council's decisions could be the resolve such
disagreements. This article, having understood this importance, sought to
analyze the views and documents. This research answers this question. What
is the position of the President in the context of the Islamic Republic of
Iran's constitution? Answering this question can be helpful in resolving some
of the above disagreements. In response to this question using the
descriptive-analytic research method, it is concluded that: Firstly, in none of
the ordinary laws, constitutions and decision of the Guardian Council, the
president has been addressed as "the first person of the country". Secondly,
the status of the president was disputed among the lawyers. Third, some of
the articles of ordinary laws have used phrases that raise the doubt that the
president is the head of state

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Constitution
  • The Position of The President
  • The Interpretive Approach of the Guardian Council
  • The Head of Government