واکاوی فقهی ـ حقوقی جهت خواسته در دعاوی مدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

جهت دعوی از جمله موضوعات آیین دادرسی است که در نوشته‌های حقوقی ما علی‌رغم اهمیت زیاد آن چندان مورد توجه قرار نگرفته است. جهت دعوی را بر اساس یک تعریف ساده می‌توان عامل برهم‌زننده نظم حقوقی دانست که به واسطه آن طرح دعاوی توجیه می‌گردد. جهت دعوی یا در شکل نقض حق است یا در قالب نادیده گرفتن و ادا نکردن حقوق، صرف‌نظر از آنکه منشأ حق قانون باشد یا قرارداد. اما آیا جهت دعوی صرفاً همان عامل و وضعیت خارجی برهم‌زننده نظم حقوقی است یا علاوه بر آن توصیف حقوقی آن عامل نیز می‌بایست به عمل آید تا مفهوم جهت دعوی شکل بگیرد؟ در این خصوص در بین نویسندگان حقوقی سه نظریه مطرح شده است. به موجب یک نظر جهت دعوی همان جهت موضوعی دعواست و توصیف حقوقی در این خصوص نقشی ندارد. به موجب نظر دیگر جهت دعوی همان توصیف حقوقی جهت موضوعی دعواست و به موجب یک نظر بینابین جهت دعوا جهات موضوعی است که از لحاظ حقوقی توصیف شده باشد. اما آیا مفهوم جهت دعوا در تمام قلمرو آیین دادرسی بر مدار این نظرات استوار است؟ در عرصه آیین دادرسی مدنی جهت دعوا را در دو قلمرو عمده مشاهده می‌نماییم. قلمرو اول مربوط به بحث تکلیف طرفین و دادرس در خصوص طرح، اثبات و ارزیابی جهت دعواست و قلمرو بعدی مربوط به مفهوم جهت دعوا در ارتباط با قاعده اعتبار امر قضاوت شده می‌باشد. با بررسی دقیق موضوع درخواهیم یافت که مفهوم جهت در هر یک از این موضوعات کاملاً متفاوت بوده و می‌بایست به هر کدام نگاه ویژه خود را داشت. هدف از نگارش این مقاله شفاف‌سازی مفهوم جهت در هر یک از قلمروها می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential analysis - legal cause of action In civil cases

نویسندگان [English]

  • Amirhesam moosavi 1
  • Ali Omrani 2
1 Assistant professor of law , imam Khomeini international university (IKIU)
2 Ph.D. student of private law, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Couse of action is one of the most important subjects of civil procedure although have not been given it sufficient attention despite its importance. Cause of action is a cause that breach the legal policy between persons and beacause of it they entitled to bring action. Couse of action  or in the form of a violation of the right, or in the form of ignoring and not exercising the rights, regardless of the source of the law of law or the contract. But is concept of cause of action unique in all context of civil procedure? Writeres have three theory about notion of it. Some say cause of action is merely matters of fact. Some say that it is matter of law. In our opinion we most study concept of cause of action at two separate domain. In domain of duty of parties and judge to bring and proving matter of facts and in domain of res judicata. My aim is to present and describe this opinion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cause of action
  • matter of action
  • matter of law
  • subject of action