حقوق اقلیت در شرکت‌های سهامی عام بر مبنای نظام اداره شرکت‌ها (Corporate Governance)؛ مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی

چکیده

در مدیریت شرکت­های سهامی بر مبنای نظر اکثریت، حقوق اقلیت، کمتر مورد توجه بوده و در برخی موارد، مدیران شرکت از موقعیت خود سوءاستفاده می­نمایند. در این راستا، لازم است راهکارهایی در جهت حمایت از سهامداران اقلیت پیش­بینی شود. مدل آمریکاییِ «نظام اداره شرکت­ها» برای حمایت از حقوق سهامداران اقلیت، راهکارهایی را در قالب «افشای منصفانه و کامل اطلاعات مالی و به صورت گزارش­های فصلی و سالانه، و لزوم ایجاد کمیته افشا جهت بازبینی و نظارت بر گزارش­های قابل ­ارائه به نهادهای ناظر و انتشار سود سهام»، «لزوم کسب اطلاع از موضوعات مجمع پیش از برگزاری و امکان ارائه پیشنهاد برای مجمع عمومی توسط هر یک از سهامداران با رعایت یکسری تشریفات دقیق»، «لزوم تشکیل کمیته نامزدها در هر شرکت» و «امکان اقامه دعوا توسط هر یک از سهامداران علیه مدیران متخلف به نام شرکت در قالب دعوای مشتق» طراحی نموده که در چهار دسته «حقوق اطلاعاتی»، «حقوق مدیریتی»، «حقوق کنترلی» و «حقوق دادرسی» قابل دسته­بندی است.
در حقوق ایران با وجود آنکه قانون الزام­آور ویژه­ای در خصوص «نظام اداره شرکت­ها» وضع نشده است، اما در مقررات مختلف مرتبط با شرکت­های سهامی عام، نظیر «لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب 1347» و آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مربوط به «نظام اداره شرکت­ها»، سازوکارهایی نظیر «گزارش­دهی سالانه مدیران به مجمع عمومی»، «کسب اطلاع سهامداران از موضوعات مجمع پیش از برگزاری» و «امکان اقامه دعوی نصاب حداقل یک­پنجم سهامداران علیه مدیران تحت یکسری شرایط» در این‌باره آمده است.
پژوهش تطبیقی حاضر با روشی تحلیلی ـ توصیفی انجام شده و اطلاعات گردآوری ­شده با توجه به مواد قانونی دو نظام حقوقیِ مورد مطالعه، مورد تحلیل قرار گرفته است. شناسایی نقایص متعدد در مقررات قانونی الزام­آور در رابطه با حقوق اقلیت در حقوق ایران، به ویژه در زمینه­های «افشا و شفافیت مالی»، «سیستم رأی­گیری» و «دعوای مشتق» از جمله یافته­ها و نتایج پژوهش حاضر است که در هر بخش، راهکارها و پیشنهادهایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Minority Rights in Public Corporations According to Corporate Governance; A Comparative Study between Iranian and American Law

نویسندگان [English]

  • Bahram Taqipoor 1
  • mahdi abbasi sarmadi 2
  • Hossein Abedini 3
1 Assistant Professor-Faculty of Law and Political Science-University of Kharazmi
2 Associate Professor- Faculty of Law and Political Science-University of Kharazmi
3 Ph.D. Candidate of Jurisprudence and Private Law- University of Kharazmi
چکیده [English]

Based on majority view in the management of public corporations, minority rights are less relevant and, in some cases, managers abuse their position. In this regard, solutions need to be provided to support minority shareholders. The American model of corporate governance system to protect the rights of minority shareholders includes "fair disclosure of financial information in both seasonal and annual reports, and the need for a disclosure committee to review and monitor reporting to supervisory bodies and the publication of dividends", "the need to get informed of the issues before the meeting and the possibility to submit a proposal to the general assembly by each of the shareholders in accordance with a number of precise procedures", "the necessity of forming a committee of candidates in each company and the possibility of filing a lawsuit" Designed by each of the shareholders against the offenders in the name of the company in the form of a derivative dispute Which is categorized into four categories of "information rights", "management rights", "control rights" and "procedural rights".
In Iran's law, although there is no special law on the "Corporate Governance", but in various laws related to public corporations, such as the "Bill of Amendments to the Part of the Trade Law Act of 1347" And regulations and instructions related to the Corporate Governance, such as "Annual Reporting of Managers to the General Assembly", "Acquainting Stockholders with the Issues of the Meeting before the Holding", and "The possibility of filing a minimum installment of one fifth of shareholders for managers under a number of conditions."
The present study is carried out with a comparative method and the collected data have been analyzed according to the legal provisions of the two legal systems studied. Identifying numerous deficiencies in mandatory legal provisions regarding minority rights in Iranian law, especially in the areas of "financial disclosure and transparency", "voting system" and "derivative action", including the findings and results of the present study. In each section, solutions and suggestions are provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Minority Shareholder Rights
  • corporate governance system
  • Public Corporations
  • Iranian law
  • American Law