از شناسایی « منع تجسس » به‌مثابه « قاعده‌ای فقهی» تا انعکاس آثار آن در نظام دادرسی کیفری ایران

نوع مقاله : ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقاله پژوهشی‌‌

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

منع ‌تجسس به‌عنوان یکی از راهکارهای اسلام در زمینه پیشگیری از نقض حریم خصوصی افراد است که در آیات و روایات مورد تأکید قرار گرفته است.
حرمت تجسس به صورت مطلق مورد پذیرش معصومین(:) قرار نگرفته است و قلمرو و محدوده این تحریم اسرار شخصی و خانوادگی که با مصالح عمومی جامعه هیچ‌گونه ارتباطی ندارد، است؛ اما با این حال قاعده نخستین در این زمینه حرمت و عدم تجاوز به حریم خصوصی اشخاص است.
علی‌رغم وجود روایات و مباحثی فراوانی که در خصوص حرمت و استثنائات تجسس وجود دارد، اما موضوع مهم منع‌تجسس به‌مثابه قاعده فقهی در منابع فقهی و اقوال فقها مورد غفلت قرار گرفته است، در حالی که بحث از امکان تسری شرایط و ضوابط قاعده فقهی در باب منع‌تجسس، امری است ممکن و لذا اهمیت، قلمرو و آثار منع تجسس، زمینه را برای قاعده‌سازی آن فراهم می‌کند. شناسایی منع تجسس به‌مثابه قاعده فقهی می‌تواند دارای آثاری بسیار مهم، در بعد اجتماعی و هم در بعد حقوقی گردد. این امر به ویژه با تشکیل نظام جمهوری اسلامی و پدیده نظام‌سازی اهمیتی مضاعف می‌یابد.
بنابراین در نوشتار کنونی‌، با روشی تحلیلی و توصیفی، قابلیت تبدیل منع‌تجسس به عنوان قاعده‌ای فقهی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد. از سوی دیگر، آثار و تبعات آن در نظام دادرسی کیفری ایران مورد توجه قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

From recognizing the "prohibition of quest" as a juridical rule to reflection of its effects in the criminal justice system of Iran

نویسندگان [English]

  • Gholam Hassan Kooshki 1
  • Reza Musavi Azadeh 2
1 Assistant Professor in Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law & Political Sciences, Allameh Tabatabaʼi University, Tehran, Iran
2
چکیده [English]

prohibition of quest and in addition, there are various narration about the prohibition of quest in the privacy of others quoted from saints which indicates importance of the issue for them.
Prohibition of quest in absolute form is not accepted by saints and scope and limit of this sanction incudes only secrets, defects and personal and family slips which are not related to the public interests; but issues which depend on the public goodwill and preserving Muslim systems, are out of prohibition of quest.
Despite abundant discussion and narrations about the prohibition and exceptions of quest an important issue of prohibition of quest as a juridical rule is neglected in the juridical literature and sources. While discussion about the extension of conditions and criteria of juridical rule about the prohibition of quest is possible and importance, scope and effects of prohibition of quest provides ground for prohibition of quest.
Recognizing prohibition of quest as a juridical rule can have important effects in the social and legal dimensions.
Therefore, in this paper, we want to clarify two important issues: one is studying prohibition of quest as a juridical rule and the other is studying effects and endeavor of legislator to these Islamic rules in criminal procedure system Therefore, in the present paper, with the analytical and descriptive method, the ability to convert the transposition of the transposition as to jurisprudence rules. On the other hand, its effects and consequences in Iran's criminal justice system are considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • quest privacy
  • criminal procedure
  • juridical rule