بررسی تأثیر اراده در قواعد حاکم بر ارث از طریق نهاد وصیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

1 دانشیار دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تبریز

چکیده

اراده به‌عنوان عنصر اصلی عقود و ایقاعات همواره از دریچه‌های مختلفی مدنظر فقها و حقوقدانان بوده و همواره آنان سعی داشته‌اند تا از زوایای مختلفی از جمله شرایط صحت، ضمانت اجرای نقض و... آن را مورد بررسی قرار دهند اما هیچ‌گاه عنصر اراده به‌عنوان عاملی که بتواند در قواعد ارث نقش داشته باشد چه به‌صورت مستقل و چه به‌صورت غیر مستقل مورد توجه نبوده و آنان اساساً مدخلیتی برای اراده در قواعد ارث قائل نبوده‌اند اگرچه در مصادیق و مباحث مختلفی آثار این اعمال اراده را پذیرفته و سعی در توجیه آن کرده‌اند. شاید عدم توجه به بحث مذکور به‌عنوان بحثی که به‌صورت مستقل بتواند مطرح باشد مبتنی بر این امر بوده که اساساً در رابطة با قواعد ارث چنین نگرشی وجود دارد که مطلقاً اراده در قواعد ارث حاکم نیست و ارث بنا بر ماهیت خود کاملاً غیرارادی و قواعد آن از قواعد آمره است. در این تحقیق سعی خواهدشد صور مختلفی از نهاد وصیت را که ممکن است ارادة مورث در قالب آن اعمال شود بررسی گردد تا روشن شود که بر خلاف آنچه مشهور است اراده می‌تواند تا حدودی در قواعد حاکم بر ارث تأثیرگذار باشد و آثار عملی تغییر قواعد ارث را به دنبال داشته باشد. این اعمال اراده می‌تواند شامل محرومیت از ارث، تغییر سهم‌الارث ورثه، اضافه کردن بیگانه‌ای به جمع وراث، قراردادن هریک از اعیان در سهم هریک از ورثه و... باشد. البته در این خصوص دیدگاه قانونگذار، فقهای امامیه و حقوقدانان نیز مورد بررسی قرار گرفته و ارائه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Study of the Intention Effect on Rules Governing Inheritance by Will

نویسندگان [English]

  • Reza Sokouti Nasimi 1
  • Mohammad Reza Rashidi Ahmad Abadi 2
چکیده [English]

Lawyers and jurists always study intention as essential element in contracts and onesided dispositions and also indagate its relevant issues but they have never focus on it as an effective element in inheritance neither independently nor dependently because they assume rules governing inheritance as peremptory norms. In this paper we try to prove that a person can change rules governing inheritance by will indirectly. In other words we believe that will is able to change this rules within its authority because there is not any conflict between will and inheritance. Furthermore some of lawyers and jurists in some cases have accepted effects resulting from such wills. Thus we investigate different forms of will (for example deprivation from inheritance or changing share of inheritance and et cetera) witch practically lead to this change .Relating to this, lawmaker, lawyers and jurists' point of view also will be mentioned and subsequently assessed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intention
  • inheritance
  • peremptory norm
  • will