عاقله، ضامن جریره و بیمه جنایات خطای محض به‌مثابه منابع جبران خسارت

توجهی, عبدالعلی; اعتمادی, امیر

doi:10.30497/law.2015.1767

عاقله، ضامن جریره و بیمه جنایات خطای محض به‌مثابه منابع جبران خسارت

نوع مقاله : ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقاله پژوهشی‌‌

نویسندگان

¹ استادیار گروه حقوق جزایی و جرم‌شناسی دانشگاه شاهد

² دانشجوی دکتری حقوق جزایی و جرم‌شناسی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

10.30497/law.2015.1767

چکیده

جنایات خطایی آن دسته از جنایات می‌باشند که هر یک از افراد جامعه ممکن است با آن‌ها مواجه گردند. به همین خاطر، از دیرباز، به هنگام وقوع جنایت خطایی از سوی یکی از اعضای جامعه، سایرین به یاری او می‌شتافتند؛ ازجمله شیوه‌های کمک‌رسانی افراد به یکدیگر، نهادهای عاقله و ضامن جریره بوده‌اند که به‌جای مرتکب خطاکار، خون‌بها یا دیه ناشی از فعل او را می‌پرداختند. نهادهای یادشده که در فقه امامیه نیز موردپذیرش قرار گرفته‌اند، حسب مورد به قانون مجازات اسلامی 1370 و قانون مجازات اسلامی 1392، راه یافته، و در موارد معینی، پرداخت دیه را عهده‌دار هستند. بااین‌حال، در عمل کمتر موردی پیش می‌آید که دیه ناشی از جنایت خطایی را پرداخت کنند؛ عاقله عذر عدم توانایی مالی را مطرح می‌کند و عقد ضمان جریره نیز منعقد نمی‌شود تا خسارت‌زدایی کند. با توجه به این موارد، به نظر می‌رسد نهادهای یادشده، کارایی زمان خود را از دست داده‌اند و می‌توان در کنار آن‌ها از تأسیسی نو با عنوان «بیمه جنایات خطای محض» استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22519858.1394.16.41.3.2

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Relations, Guarantor and Unintentional Crimes’ Insurance as Resources of Compensation

نویسندگان [English]

Abdol-Ali Tavajohi ¹
Amir E'temadi ²

¹ Assistant Professor of Criminal Law and Criminology at Shahed University

² Ph.D. Student of Criminal Law and Criminology at Judicial Sciences and Administrative Services University

چکیده [English]

Unintentional offences are those offences that may be committed by any member of society. On this basis, from early times, whenever an unintentional crime was committed by a member of society, others tried to help him/her; among the methods of helping each other were Relations (Aqele) and Guarantor (Zamen-e- Jarireh) institutions that paid blood money instead of the wrongdoer. The above mentioned institutions, which are also accepted in Islamic Jurisprudence, have found their way into the 1370 Islamic penal code and the 1392 Islamic penal code and they are responsible for paying blood money in certain cases. However, they rarely pay the unintentional crime’s blood money; Relations express lack of financial ability and no Guarantee Contract is formed to compensate the damages. With regard to these cases, it seems that the above mentioned institutions lose their time’s efficiency and a new foundation called "Unintentional Crimes’ Insurance" can be used alongside.

کلیدواژه‌ها [English]