تحلیل عقد حفاظت در نظام حقوقی ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه

سعادت مصطفوی, سیدمصطفی; تاتاری, محمدمهدی

doi:10.30497/law.2013.1490

تحلیل عقد حفاظت در نظام حقوقی ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

¹ دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.

² کارشناس ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق(ع)

10.30497/law.2013.1490

چکیده

در مقایسۀ عقد ودیعه با سایر عقود، از لحاظ نظری ماهیت اجاره و ودیعه و تعریف این دو عمل حقوقی در قانون مدنی با هم شباهتی ندارد؛ ولی در عمل، گاه رابطۀ حقوقی که ایجاد می‌شود، چنان به هر دو عقد ارتباط دارد که به‌آسانی نمی‌توان ماهیت آن را تشخیص داد؛ برای مثال، شخصی که اوراق بهادار یا اشیای قیمتی خود را در صندوق امانت بانکی می‌نهد، رابطۀ حقوقی ایجادشده بین بانک و صاحب سرمایه چیست؟ آیا بانک صندوق امانت را به مشتری اجاره می‌دهد یا اشیای درون آن را به ودیعه می‌پذیرد؟ حقوق‌دانان فرانسوی، این‌گونه قراردادها را که نیابت برای حفظ مال مقصود اصلی طرفین است، و شرط اجرت همسان با تعهد به نگهداری در زمرۀ تعهدات اصلی طرفین قرار دارد، قرارداد ویژه‌ای به نام «عقد حفاظت» نامیده‌اند. اکنون، مهم‌ترین پرسشی که مطرح می‌شود، این است که ماهیت «عقد حفاظت» چیست؟ آیا عقد حفاظت، به‌صورت عقد اجاره واقع می‌شود و معوض است و تعهد به نگهداری، جنبۀ تبعی این اجاره را دارد، یا اینکه باید آن را ودیعۀ با شرط عوض برشمرد؟ این مقاله بر آن است تا پس از بررسی ماهیت صندوق امانت بانک‌ها، اثبات کند که قرارداد حفاظت همان عقد اجاره، با شرط ضمنی اجارۀ مکانی امن و مطمئن است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22519858.1392.14.37.5.2

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Safeguard Contract in the Legal System of Iran with a Comparative Study in French Law

نویسندگان [English]

Seyyed Mostafa Sa'adat Mostafavi ¹
Mohammad Mahdi Tatari ²

¹ Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Theoretically, the nature of lease and deposit and the definition of these two legal acts are not the same in civil law. However, in practice the legal relation established is sometimes so identical that it is not easy to distinguish one from the other. For example when one deposits his securities or precious things in the trust fund, what is the legal relation between the bank and the owner of capital? Does the bank rent out the trust fund to the customer or receives the things therein as deposit? French experts of law have called these contracts as safeguard contracts. The primary purpose of the parties to these contracts is agency for safeguarding property while the condition of equal remuneration for the obligation of safeguarding is among the main obligations of the parties. Now the main question is: What is the nature of the safeguard contract? Is safeguard contract established as the lease contract and is commutative? Is obligation of safeguarding the subordinate aspect of the lease or it is a deposit with the condition of consideration? Studying the nature of the trust funds of banks, the present article is an attempt to prove that the safeguard contract is the same contract of lease with the implied term of renting a safe and secure place.

کلیدواژه‌ها [English]

safeguard contract
obligation to safeguard
right of safeguard
Lease contract
contract of deposit
condition of consideration

مراجع

آندره تنک، (1941م.)، «عقد حفاظت»، پایان‌نامه دکتری، برای مشاهدۀ جزئیات رساله، عنوان و موضوع کتاب در حقوق فرانسه، رک. آدرس لینک‌های زیر (آخرین مشاهده: 31/1/1391):

http://openlibrary.org/books/OL6490552M/Le_contrat_de_garde

http://www.worldcat.org/title/contrat-de-garde

/oclc/491283773&referer=brief_results

امامی، سید حسن (1384)، حقوق مدنی، ج2، تهران: انتشارات اسلامیه، چ25.

جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1389)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش، چ1.

السنهوری، عبدالرزاق احمد (1958)، الوسیط فی شرح القانون المدنی (الایجار و العاریۀ)، ج6، بیروت (لبنان): انتشارات دار احیاء التراث العربی.

همو (بی‌تا)، عقد الایجار (ایجار الاشیاء)، بیروت: انتشارات محمد الدایۀ.

شهیدی، مهدی (1383)، آثار قراردادها و تعهدات، ج3، تهران: انتشارات مجد، چ2.

قانون مدنی آلمان (بخش: معاملات، قراردادها، کلیات و تعهدات)، (1387)، محمدعلی نوری، تهران: انتشارات کتابخانۀ گنج دانش، چ1.

قانون مدنی فرانسه (عقود و تعهدات قراردادی به‌طور کلی و الزامات بدون قرارداد)، (1380)، محمدعلی نوری، تهران: انتشارات کتابخانۀ گنج دانش، چ1.

قانون مدنی مصر (1388)، محمدعلی نوری، تهران: انتشارات کتابخانۀ گنج دانش، چ1.

کاتوزیان، ناصر (1384)، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران: انتشارات میزان، چ11.

همو (1387)، حقوق مدنی (دورۀ عقود معین)، ج1، تهران: انتشارات شرکت سهامی
انتشار، چ10.

همو (1385- الف)، حقوق مدنی (دورۀ عقود معین)، ج4، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چ5.

همو (1385- ب)، حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها)، ج1، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چ7.

همو (1385- ج)، حقوق مدنی (الزام‌های خارج از قرارداد)، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چ5،

کاشانی، سید محمد (1388)، حقوق مدنی (قراردادهای ویژه)، تهران: انتشارات میزان، چ1.

ماری هلن (گیلمن) و نیکلا (گراس)، «تحول قرارداد سپرده بر پایۀ حرفه‌ای شدن» (آخرین مشاهده: 31/1/1391):

http://www.monjuriste.com/droit-des-contrats/contrat-de-depot/evolution-

du-contrat-de-depot.

مجموعۀ قانون تجارت (1389)، تدوین و تنقیح: فاطمه منتصر اسدی، تهیه و تنظیم: ادارۀ کل تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور، تهران: انتشارات معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، چ2.

مجموعۀ قانون مدنی (1389)، تدوین و تنقیح: عباسعلی رحیمی اصفهانی، تهیه و تنظیم: ادارۀ کل تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور، تهران: انتشارات معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، چ7.

نجفی (صاحب الجواهر)، محمدحسن (1360)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج27، بیروت (لبنان): انتشارات دار احیاء التراث العربی.

Code Civil (édition 2011), Dalloz, Paris: Dalloz, 110^eédition.

L’évolution du Contrat de dépôt par la professionnalisation.
Article rédigé par Marie-Hélène GUILLEMIN et Nicolas GRAS.

Mazeaud, Henri, Léon et Jean (1995), Leçons de Droit Civil, Paris: Editions montchrestien, 7^e éd, T. 3.

Planiol, Marcel; et Ripert, Georges (1954), Traité pratique de Droit Civil Français, Par René Savatier, Paris, T. 11.

Ripert, Georges; et Boulanger, Jean (1956), Traité de Droit Civil d’après le traité de Planiol, Paris: Librairie Generals de droit et de jurisprudence, T.3.

Ripert, Georges; et Roblot (1974-1976), Traité élémentaire de Droit Commerçial, Paris: Librairie Generals de droit et de jurisprudence, 8e éd, T. 1.

Tanc, André (1941), Le Contrat de garde, Jouve: Précis Dalloz. Henry Solus; Université de Paris (1896-1968). Faculté de droit et des sciences économiques.

Tanc, André (1942), Le Contrat de garde, Paris: Précis Dalloz. location de coffres-forts, garage d'automobiles, magasins généraux garde de meubles, tapis, fourrures... etc.Préface de m. Henry Solus.