انتساب تأدیه به یکی از چند دین در حقوق مدنی ایران، فرانسه و فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسنده

استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی

چکیده

ایفاء، یکی از اسباب سقوط تعهد است. در مبحث ایفاء این سؤال مطرح می‌شود که اگر شخصی به دیگری دیون متعددی داشته باشد و مالی را که در مقام ایفاء تعهد به بستانکار می‌دهد، به‌اندازه‌ای نیست که باعث برائت ذمۀ او نسبت به همۀ دیون او شود، موضوع پرداختی برای سقوط کدام دین منظور می‌شود؟ مادۀ 282 قانون مدنی به اجمال به این سؤال پاسخ داده است و اختیار انتساب پرداخت را به مدیون داده است. اما این ماده به این سؤال پاسخ نمی‌دهد، اگر مدیون به هنگام ایفاء از اختیار انتساب استفاده نکند، موضوع پرداختی، بابت کدام دین منظور می‌شود؟ اجمال مادۀ مزبور باعث اختلاف‌نظر حقوق‌دانان شده است. منشأ مادۀ 282 قانون مدنی ایران، مادۀ 1253 قانون مدنی فرانسه است. البته در قانون مدنی فرانسه قانون‌گذارطی مادۀ مزبور و چند مادۀ دیگر به تفصیل حکم قضیه را روشن کرده است. لذا در این نوشتار به تحلیل دیدگاه‌های حقوق‌دانان داخلی و تطبیق آن با حقوق مدنی فرانسه پرداخته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Attribution of Payment to one of the Several Debts in the Civil Law of Iran, France, and the Shiite Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Ali Abbas Hayati
چکیده [English]

Fulfillment is one of the causes of termination of obligation. Concerning fulfillment the following question may arise: if one is under several debts to another, and the amount he pays to the creditor towards satisfying his obligation is not enough to discharge him of all his debts, which of the debts would the payment in question cover?
 Article 282 of civil law has broadly responded to this question giving the decision concerning attribution of the payment to the debtor. However, this article does not respond to the question if the debtor does not use the power of attribution at the time of fulfillment, which of the debts would that payment cover? The broadness of this article has divided experts in law. The source of article 282 of Iranian civil law is article 1253 of French law. However, in the civil law of France, the legislator has clarified the issue in the above mentioned article and some other articles. The present article analyzes the views of Iranian lawyers comparing them to the civil law of France.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fulfillment
  • payment
  • attribution of payment
  • termination of debt
  • power of attribution

مراجع

امامی، سید حسن (1372)، حقوق مدنی، ج1، تهران: کتابفروشی اسلامی، چاپ دوازدهم.
افتخاری، جواد (1382)، حقوق مدنی 3، کلیات عقود و حقوق تعهدات، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
بهرامی احمدی، حمید (1381)، کلیات عقود و قراردادها، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1389)، حقوق تعهدات، تهران: گنج دانش، چاپ چهارم.
شهید ثانی (بی‌تا)، الروضۀ البهیۀ فی الشرح اللمعۀ الدمشقیۀ (شرح لمعه)، دورۀ ده جلدی، جلد 4، بیروت: دار العالم الاسلامی.
شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قراردادها، ج1، تهران: نشر حقوقدان، چاپ اول.
همو (1367)، سقوط تعهدات، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
صفایی، سید حسین (1389)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، ج2، تهران: نشر میزان، چاپ نهم.
عدل (منصورالسلطنه)، مصطفی (1373)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات مجد، چ1.
کاتوزیان، ناصر (1378)، قواعد عمومی قراردادها، ج4، تهران: شرکت سهامی انتشار،
چاپ پنجم.
مروارید، علی‌اصغر (1410ق.)، سلسلۀ الینابیع الفقهیۀ، ج25، بیروت (لبنان): مؤسسه فقه شیعه، چاپ اول.
النجفی، الشیخ محمدحسن (1388)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، با تحقیق و تصحیح محمود قوچانی، ج25، دار الاحیاء التراث العربی، چ9.
 
Angel, P. (1973), Traite des obligations en droit Suisse, Neuchatel.
Carbonnier J. (1996), Droit civil, T 2, Paris.
Id. (1997), Droit civil, T 4, Paris.
Catala N. (1961), La nature juridique du payement, These, Paris.
Colin, A.; Capitant, H.; et Julliot de la Morandiere, L. (1953). Traite de Droit civil, T2, Paris.
Dalloz (2010), Code civil francais.
Flour, J; Aubert, J; Savaux, E. (2009), Droit civil les obligations, 13 edition, sirey, Paris.
Marty et Raynoud (1962), Les Ibligation, Tom 2, Serey, 1 er Vol.
Mazeaud, J.L.H.; et Raynaud, P. (1969), Droit civil, T2. Paris.
Planiol, M; Ripert, Esmein, P. (1957), Traite de Driot civil, T 2, Paris.
Porchy-simon, S. (2010), Droit civil, 2 annee, les obligations, 6 ed, Dalloz, Paris.
Ripet, G. (1949), La regle morale dans les obligations civiles. 4 etition, Daloz.
Terre, F.; et Simler, Ph.; et Lequette Y. (1962), Droit civil, les obligations, precis Dallouz, 7 ed.
Will, A. (1971), Droit civil, les obligation. Paris.
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 اردیبهشت 1392
  • تاریخ بازنگری: 09 خرداد 1392
  • تاریخ پذیرش: 05 مرداد 1392

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار