بررسی فقهی ـ حقوقی قرابت مادر جانشین با طفل متولد از رحم جایگزین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

1 Professor of Tehran University

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

 استفاده از رحم جایگزین به شکلی که در آن صاحب رحم (مادر جانشین) وابستگی تکوینی (از طریق تخمک) با طفل ندارد و تنها جنین زوج دیگری را در رحم خود پرورش می‌دهد و به دنیا می‌آورد، به منزله یکی از روش‌های جدید کمک باروری، علاقه بسیاری از زوجین نابارور را در ایران جلب کرده است. در اینکه از نظر عرفی، حقوقی و فقهی، مادر، کدام‌یک از این دو نفر است استدلال‌های مخالف و موافقی مطرح شده ‌است. لکن در این مقاله اثبات شده است که در حالت استفاده از رحم جایگزین، مادر جانشین با وجود آنکه از نظر حمل وزایمان، با طفل ارتباط طبیعی دارد لکن نمی‌توان پرورش جنین در رحم زن و تولد از او را منشأ امر اعتباری دانست. در اینکه آیا می‌توان به کمک وحدت ملاک نشر حرمت در رضاع، حکم قرابت رضاعی را به مورد بحث جریان داد مسئله اختلافی است. هر چند از لحاظ وجدانی و اخلاقی، حکم به عدم تحقّق قرابت، قابل قبول نیست لکن از نظر متد اصولی، این امر موجه به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Study of the Relationship between Surrogate Mother and the Child Born of Surrogacy

نویسندگان [English]

  • Najadali Almasi 1
  • Asef Hamdullahi 2
  • Mohsen Rejali
2 PhD student privacy law of Qom University
چکیده [English]

Using surrogacy as one of the new ways of supporting fertility in a
way that the owner of the womb (surrogate mother) does not have any
creational relationship (through ovum) with the child, merely raising
the fetus of another couple and giving birth to it, has attracted the
attention of many infertile couples in Iran. Whether the mother is one
or the other of these two according to customs, law and jurisprudence
has been a matter of discussion and argument among proponents of
either idea. However this article has proved that in case of using
surrogacy-in spite of surrogate mother’s physical relationship with the
child in terms of pregnancy and child birth-, raising the child and his
birth through surrogate mother can not justify a subjective legal
consideration. Whether the unity of criterion in spreading hurma
through breastfeeding is enough to extend the ruling of foster
relationship to the object under question is a controversial topic.
Although the ruling of absence of relationship is not acceptable
morally and naturally, it is plausible through the methodology of
principles of jurisprudence

کلیدواژه‌ها [English]

  • relationship
  • surrogate mother
  • surrogacy
  • breastfeeding
  • infertility
 
قرآن کریم.
آل بحرالعلوم، محمد (‌1403ق)، بلغه الفقیه، تهران: منشورات مکتبه الصادق(ع).
بطحائی گلپایگانی، هاشم (1380ش)، تحقیقی پیرامون تولد بدون مناکحت، در روش‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق (مجموعه مقالات)، تهران: سمت و پژوهشکده ابن سینا.
حرعاملی، محمد بن حسن (1414ق)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت(ع).
حمدالهی، عاصف، روشن، محمد (‌1388ش)‌، بررسی تطبیقی فقهی و حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین، تهران: انتشارت مجد.
خامنه‌ای، علی (‌384 ش)، رساله اجوبه الاستفتائات، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل وابسته به موسسه انتشارات امیرکبیر.
خویی، ابوالقاسم، المسائل الشرعیه، به نقل از مؤمن، محمد، سخنی درباره تلقیح، ترجمه‌ موسی دانش(جعفرزاده)، فقه اهل بیت(ع)، شماره 4.
شهیدی، مهدی (1377ش)‌، «سخنرانی ارائه شده در نخستین سمپوزیم مسائل فقهی و حقوقی انتقال جنین»، تهران: دانشگاه تهران.
شهید ثانی، زید بن علی (‌1412 ق)، ‌الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
صاحب جواهر، محمد حسن (1981م)، جواهر الکلام، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
طوسی، محمد بن حسن (1420ق)، الخلاف، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
فاضل لنکرانی، جواد (‌بی تا)‌، جامع المسائل، قم: مطبوعاتی امیر.
قبله­ای خویی، خلیل (1384ش)‌، بررسی احکام وضعی کودکان ناشی از اهدای گامت در رابطه با توارث، اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری (مجموعه مقالات)، تهران: پژوهشکده ابن سینا و سمت.
کاتوزیان، ناصر (1371ش)، حقوق مدنی، خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، به نقل از رضانیا معلم، رضا (1380ش)، «وضعیت حقوقی کودک ناشی از انتقال جنین»، روش‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق (مجموعه مقالات)‌، تهران: سمت و پژوهشکده ابن سینا.
 مکارم شیرازی، ناصر(‌1381ش)، استفتائات جدید، قم: انتشارات مدرسه امام علی ابن ابیطالب(ع).
نایب‌زاده، عباس (1380ش)، بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی ـ مادر جانشین، اهدای تخمک یا جنین، تهران: مجد.
 
قوانین، مقررات و آیین نامه‌ها
 
آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور
قانون مدنی.
قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور