مبانی دعوای رفع تصرف عدوانی در حقوق ایران (مطالعه تطبیقی در فقه امامیه و حقوق فرانسه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 دانشجوی دوره دکتری دانشگاه مفید

چکیده

دعوای رفع تصرف عدوانی برای حمایت از یک تأسیس‌ حقوقی که همان حق تصرف مادی است به وجود آمده است. این دعوا به تقلید از حقوق فرانسه وارد حقوق ایران شده و از تصرف مادی صرف حمایت می‌کند که این تصرف نیازمند ویژگی‌‌های تصرف مالکانه نیست، این حمایت بر چه پایه و اساسی است به عبارت دیگر مبنای این نوع حمایت چیست؟ مبانی حقوقی متعددی راجع به این مطرح شده‌است که عبارت‌اند از: 1- حمایت از مالکیت واقعی 2- منع احقاق حق شخصی 3- امارة مشروعیت تصرف. در فقه امامیه چنین تأسیسی وجود ندارد ولی بر اساس اصول و قواعد فقهی موجود می­توان با برخی تفاسیر قاعدة ید را مبنای این دعوا به شمار آورد. در پایان این نتیجه حاصل گشت که مبنای حقوقی دعوای رفع تصرف عدوانی ممانعت از احقاق حق شخصی است و این دعوا به علت این‌که از تصرف غاصبانه در مقابل مالک واقعی حمایت می‌کند با قاعدة ید در تعارض است. بنابراین یا باید مقررات راجع به این دعوا را اصلاح نمود و یا باید این دعوا را به‌ عنوان مسائل مستحدثه دانست و بر این اساس صحت آن­­ را تأیید نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Foundations of the Action for Ejection in case of Forcible Possession in Iranian Law (a comparative study of Shiite jurisprudence and French Law)

نویسندگان [English]

  • ali abas haiati 1
  • hamed hadi 2
چکیده [English]

The action for ejection is a case of protecting a legal institution , i.e. the right of physical possession. Following suit of French law , this action has been incorporated into Iranian law protecting mere physical possession.This possession is not in need of the features of possession as an owner. What is the basis of this protection? Various legal foundations have been mentioned concerning this question as follows: 1.protecting rightful ownership2. Prevention of personal adjudication, 3.presumption of legitimacy of possession. There is not such an institution in the Shiite jurisprudence. However, the Rule of Prior Possession(Qaida i Yad) with certain interpretations arising from jurisprudential principles can form the basis for this action. The article comes to the conclusion that the legal foundation of the action for ejection is prevention from personal adjudication. So this action is in conflict with the rule of prior possession , since it protects usurpatory possession versus the rightful owner. Thus the regulations of this action should be amended. Otherwise, it should be considered one of the newly arising jurisprudential problems and declared as a valid matter of law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Action for ejection in case of forcible possession
  • rule of prior possession
  • presumption of the legitimacy of possession
  • rightful ownership
  • prior possession
  • mere subsequent possession