مفهوم و جایگاه استقلال قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقاله پژوهشی‌‌

نویسنده

دانشجوی دوره دکتری رشتة حقوق عمومی دانشگاه تهران- پردیس قم

چکیده

بررسی منابع تحلیلی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همچون مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی و شورای بازنگری در قانون اساسی و نظریات تفسیری و رویه‌ای شورای نگهبان نمودار می‌سازد مفهوم «استقلال قوا» مندرج در اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی صرفاً به منظور تقسیم تخصصی امور حکومتی میان نهادهای مختلف تعبیه شده و هیچگونه ارتباطی با مبانی و اهداف نظریة تفکیک قوا مبنی بر لزوم تقسیم قدرت به منظور کنترل آن و ممانعت از فساد آوری آن نداشته است. با این وجود این اصل به عنوان اصلی ساختاری جایگاه مهمی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران داشته و رهبران نظام اسلامی ایران و ادوار مختلف شورای نگهبان تأکید زیادی بر حفظ و تضمین استقلال قوای سه‌گانه از یکدیگر داشته‌اند. در نهایت آن‌که با تحلیل منابع حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با عنایت به تأکیدات مقام ولایت به عنوان نهاد تفویض کننده، تنظیم کننده و ناظر بر قوای حکومتی و همچنین رویة بیش از سی‌سالة شورای نگهبان به عنوان نهاد رسمی تفسیر و اصلی‌ترین کارشناس قانون اساسی می‌توان گفت اصل استقلال قوا، مهم‌ترین اصل در تحلیل و تبیین ارتباطات میان قوای سه‌گانه بوده و می‌باید مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه حوزة صلاحیتی هریک از قوای سه‌گانه به عنوان یکی از ابعاد محدودیتی صلاحیت سایر قوا تلقی شده و حتی تخصیص یا تقیید دهندة صلاحیت‌های عام یا مطلق سایر قوا به حساب خواهد آمد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Concept and Position of Independence of Powers in the Constitutional Law of Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Ali Bahadori Jahromi
چکیده [English]

   A study of the analytical sources of the Constitution of the Islamic republic of Iran such as the proceedings of final investigation parliament ,  the Council for Revision of the Constitution and the interpretive as well as precedential doctrines of the Guardian Council indicate that the theory of independence of powers in Article 57 of the Constitution is merely presented in order to give a professional distribution of governmental duties among different institutions. Thus it does not have anything to do with the foundations and goals of the theory of separation of powers concerning the necessity of separation of powers towards their controlling and preventing corruption. However, this article -as a structural principle- has had a significant position in the constitutional law of the Islamic Republic of Iran. Leaders of the IRI and the Guardian Council have also emphasized safeguarding the independence of the three powers.
 Analyzing the sources of IRI Constitution, considering the special focus of the jurisprudent guardian as the delegating institution, regulating and supervising the governmental powers, and observing the customary conduct on the Guardian Council for over 30 years as the official and primary institution of interpretation of the constitution, we can say that the principle of independence of powers is the most important principle in analyzing and explaining the relations between the three powers and should be given due consideration. Thus the extent of authority of each of the three powers is considered a limiting factor for other powers and even specifies or limits the absolute or general authority of other powers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • independence of powers
  • constitutional law
  • Islamic Republic of Iran
  • Guardian Council