امکان اعمال جایگزین‌های تعقیب کیفری نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی و عضو مرکز مطالعات حقوقی دانشگاه پاریس نانتر

2 افشین عبداللهی، استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

تحقیق پیش‌رو با رویکرد توصیفی- تحلیلی (انتقادی) جایگاه جایگزین‌های تعقیب عمومی در دو نظام حقوقی ایران و فرانسه مورد بررسی قرار داده است. نکته قابل ذکر اینکه در جایگزین‌های مذکور، دادستان مستقیماً با مرتکب وارد مذاکره شده و بعد از پذیرش مجرمیت از طرف وی و انجام برخی اقدامات مشخص‌شده توسط دادستان، پرونده منجر به توقف تعقیب عمومی و حل‌وفصل اختلاف در همان مرحله تعقیب می‌شود. این جایگزین‌ها به دو دستۀ کیفری و هشداردهنده – ترمیمی تقسیم و در خلال آن، دو نظام حقوقی مذکور با یکدیگر مقایسه شده و شباهت، تفاوت و کاستی‌های آنها به صورت مزجی تحلیل شده است. همچنین در خلال بحث، با توجه افزایش شمار اشخاص حقوقی و احتمال ارتکاب جرم از سوی آنها، به امکان استفاده از جایگزین‌های تعقیب عمومی در مورد اشخاص حقوقی نیز پرداخته شده است. در پایان این نتیجه حاصل شد که قانونگذار ایرانی موضع نظام‌مند و مشخصی نسبت به جایگزین‌های تعقیب عمومی در خصوص اشخاص حقیقی و حقوقی ندارد و با توجه به مطالعه تطبیقی پیشنهاد شده که با درنظرگرفتن اصل اقتضاء تعقیب، اعتماد بیشتری به دادستان‌ها شود و جایگزین‌های مذکور، طی یک فصل جداگانه و با اهداف از پیش تعیین شده در قانون وضع شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Possibility to apply alternatives to criminal prosecution towards individuals and legal entities in Iranian and French legal system

نویسندگان [English]

  • Erfan Babakhani 1
  • afshin abdollahi 2
1 Doctoral student in criminal law and criminology at Paris 10 University
2 Afshin abdollahi, Assistant Prof, law, Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

The high number of criminal dossier due to the limitations of the judiciary, both in terms of manpower and credit, and in terms of time, leads to inflation of the dossier and double pressure on judicial authorities and issuing wrong decisions, which prolongs the investigation process. Thus, in the legal systems of different countries, alternatives to criminal process have emerged over the last three decades to control the overcrowding and speed up the criminal response to petty crimes. In these alternative processes, the prosecutor enters into negotiations directly with the perpetrator, and after admitting their guilt and taking certain actions specified by the prosecutor, leads to the cessation of the public prosecution and the resolution of the case at the stage of the prosecution. In this regard, the leading research with a descriptive-analytical (critical) approach has examined the position of alternatives to public prosecution in the two legal systems of Iran and France. In the end, it was conclude that the Iranian legislature does not have a systematic and clear position on alternatives to public prosecution of natural and legal persons. According to the comparative study, it has been suggested that, considering the principle of the necessity of prosecution, more trust be placed in the prosecutors and that the mentioned alternatives be enacted in a separate chapter with the goals predetermined in the criminal code.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alternatives to prosecution
  • restoration
  • legal entities
  • victim
  • Iranian legal system
  • French legal system
  1. باباخانی، عرفان؛ پرسته، مهران و هرنگ، جیمی (1397). ارزیابی عدالت ترمیمی در مرحله پلیسی در نظام کیفری ایران و فرانسه. ارائه شده در همایش بین المللی پلیس و عدالت ترمیمی (مقاله برتر)، تهران: دانشگاه علوم انتظامی امین.
  2. بوریکان، ژان و سیمون، آن ماری (1389). (آیـین دادرسـی کیفـری) ترجمـه عبـاس تـدین). تهران: انتشارات خرسندی.
  3. جمشیدی، علیرضا و نوریان، علیرضا (1392). «متناسب بودن تعقیب کیفری، مفهوم، مبانی و جلوه­ها در حقوق ایران و انگلستان». پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، (3)، صص. 143-161.
  4. حسینوند، موسی (1394). میانجیگری کیفری در پرتو آموزه­های عدالت ترمیمی با جستارهایی در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392. تهران: انتشارات مجد.
  5. حیدری، الهام (1395). «معامله اتهام در حقوق کامن­لا و نهادهای نزدیک به آن در دادرسی کیفری ایران». مطالعات حقوق کیفری و جرم­شناسی، 3(1)، صص 41-62.
  6. ساقیان، محمدمهدی (1398). «حقوق دفاعی متهم در جایگزین­های تعقیب کیفری». آموزه‌های حقوق کیفری، 16(17)، صص. 191-218.
  7. عباسیان، عطیه و عالیپور، حسن (1394). «ظرفیت­های تعمیم نهاد معامله اتهام به نظام کیفری ایران». مطالعات حقوق تطبیقی، 6(2)، صص. 699-724.
  8. عظیم­زاده، شادی و هدایت، هدیه (1395). «از جبران خسارت ناشی از جرم علیه کودک تا نحوه ترمیم خسارات؛ با نگاه تطبیقی به قوانین کشورهای اروپایی، آمریکایی و اسناد بین­المللی». پژوهش حقوق کیفری، سال پنجم، (17)، صص. 31-65.
  9. کاریو، رابرت (1395). عدالت ترمیمی در فرانسه؛ قوانین و اقدامات. کتاب چکیده مجموعه مقالات عدالت ترمیمی و پیشگیری از جرم، تهران: انتشارات میزان.
  10. موسوی­مجاب، سیددرید و مرادی، فرزانه (1394). «مطالعه تطبیقی نهاد دادوستد اتهام در نظام کامن­لا و حقوق نوشته». اندیشه­های حقوق کیفری، سال اول، (1)، صص. 1-17.
  11. موسوی­مجاب، سیددرید و رفیع­زاده، علی (1394). «دامنه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی». پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، (13)، صص. 147-159.
  12. مهدیزاد پایدار، مهدیه و عظیم­زاده، شادی (1396). «بایسته­های میانجیگری کیفری در بوته سیاست تقنینی نوین ایران». فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، (43)، صص. 151-185.
  13. نوروزی، بهروز؛ مهرا، نسرین؛ صفاری، علی و مهدوی ثابت، محمدعلی (1396). «اصل اقتضاء تعقیب در قلمرو جرایم اطفال و نوجوانان در حقوق ایران و انگلستان». فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، (34)، صص 153-184.
  14. نیازپور، امیرحسن (1390). «از حقوق کیفری تا حقوق کیفری قراردادی شده». آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1(1)، صص. 49-66.

 

  1. Aubert, (2010). Systématisme pénal et alternatives aux poursuites en France: une politique pénale en trompe-l’œil, Editions juridiques associées | "Droit et société".
  2. Brigant, Jean-Marie (2018). Le risque de corruption. Dalloz, Paris.
  3. Cario, R. (2014). Justice restaurative. Principes et promesses, Les Cahiers Dynamiques.
  4. Giacopelli, M. (2012). Les procédures alternatives aux poursuites. RSC.
  5. Glotova, E. (2016). Le rappel à la loi pour les mineurs : une expérience personnelle, Association jeunesse et droit, Journal du droit des jeunes. 1 N° 351-352.
  6. Jullion, D. (2019). La médiation pénale entre utopie et contrainte ... Un défi possible?!. in La lettre des Médiations, ISSN non exigé.
  7. Mincke, C. (2013). La médiation pénale, contre-culture ou nouveau lieu-commun? Médiation et idéologie, In: Beckers C. & Burssens D. Jonckheere A. et Vauthier A. (dir.), Médiation pénale: la diversité en débat. Anvers : Maklu.
  8. Perrocheau, V. (2010). La composition pénale et la comparution sur reconnaissance de culpabilité: quelles limites à l’omnipotence du parquet?, Editions juridiques associées | "Droit et société".
  9. Pradel, (2005). Le plaider coupable, confrontation des droits américain, italien et français, Revue internationale de droit comparé.
  10. Stefani, G.; LEVASSEUR, G. & BOULOC, B. (2019). Procédure pénale. 27e édition, Dalloz, Paris.
  11. Valinejad, Veliani, Y. (2017). La médiation pénale en droit français et iranien. Thèse, Université de Poitiers.