تحلیل چگونگی تأثیرپذیری اعتبار قراردادی از واقعیت تأملی بر نوع ارتباط اعتبار و واقعیت تجربی ـ اجتماعی در حقوق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، نجف‌آباد، ایران.

2 استاد مدعو، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد، نجف‌آباد، دانشیار و عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول).

3 استاد مدعو، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، استادیار و عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

حقوق، ماهیتی اعتباری دارد؛ ماهیتی که از واقعیت تجربی و اجتماعی قابل تفکیک است. با ­این­حال، در صورتی می­توان به دوگانه اعتبار و واقعیت قائل بود که امر اعتباری را، مستقل از واقعیت بدانیم و آن دو را، دو ساحت متفاوت بنگریم. قرارداد نیز امری اعتباری است. آیا اصرار بر تفکیک آن از واقعیت ضرورت دارد؟ چه آثاری بر این استقلال مترتب است؟ اگر نتیجه استقلال قرارداد از واقعیت، استعلای اعتبار قراردادی بر واقعیت باشد، آیا بالضروره قرارداد عادلانه­ای را نتیجه خواهد داد؟ چالش­های تبعیت محض اعتبار قراردادی از واقعیت چیست؟ آیا در این صورت می­توان رأی حقوق و به طور خاص قرارداد، کارکردی تحول‌گرا و تکاملی قائل بود؟ به نظر می­رسد، در صورتی می­توان اصل حاکمیت اراده را در کنار اصل انصاف و یا اصل نفی عسر و حرج داشت که رویکرد استعلایی و تبعیت محض را نفی کنیم و تنها بر تأثیرپذیری اعتبار قراردادی از واقعیت تأکید کنیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Taking a Voluntarism or Realistic Approach in Analytically Investigating the Influence of Empirical Reality on Contract Establishment and Performance

نویسندگان [English]

  • Narges Khaleghipoor 1
  • mahdi shahabi 2
  • alireza fasihizadeh 3
1 Najaf abad
2 university of isfahan
3 Assistant Professor of Law
چکیده [English]

Law has a constructed nature; the one which is distinguished from socio-empirical reality. Nevertheless, one can believe in dualism of contructionality and reality providing constructionality is independently thought to be different from reality and each of which has its distinct area. Furthermore, contract has a constructed nature. The question is whether there is an insist on its separation from reality; or what kind of effects would be followed by this independence? As long as this independence resulted in dominancy of contractual constructionality over reality, would it necessarily eventuate to have a fair contract? What are the challenges of pure dependency of contractual constructionality from reality? On the basis of this dependency, can one believe in the transformational and evolutionary function of law, particularly the contract? Denying both dominancy and pure dependency approaches, it sounds in all likelihood that it is the one and only way to keep the supremacy of will principle beside the principle of equity or the principle of the denial of distress and constriction; moreover, we should just emphasize how influenced the contractual constitutionality could be by the reality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contract
  • Reality
  • Realism
  • Voluntarism
  • Constructions
  1. آدامز، جان. ان و راجر براونزورد (1386). تحلیل و نقدی بر حقوق قرارداد در انگلستان (ترجمه مهدی موسوی). تهران: میزان.
  2. اشرف نظری، علی (1384). «مفهوم قدرت در اندیشه سیاسی هابز»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، (69).
  3. اصغری، سید محمد (1370). قیاس و سیر تکوین آن در حقوق اسلام. تهران: کیهان.
  4. انصاری، مرتضی (بی‌تا). کتاب المکاسب. بی‌جا: بی‌نا.
  5. بجنوردی، محمدحسن (1386). القواعد الفقهیه. قم: منشورات دلیل ما.
  6. جوادی آملی، عبدالله (1374). شناخت‌شناسی در قرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  7. خمینی، سیدروح‌الله (1410ق). کتاب البیع. قم: اسماعیلیان، الطبعه الرابعه.
  8. خمینی، سیدروح‌الله (1418ق). تنقیح الاصول. مؤلف: حسین التقوی الشتهاردی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه)، الطبعه الاولی.
  9. خویی، سیدابوالقاسم (1378ق). مصباح الفقاهه. الجزء السادس، نجف: المطبعه الحیدریه، الطبعه الاولی.
  10. سروش، عبدالکریم (1358). دانش و ارزش. بی‌جا: بی‌نا.
  11. سعیدیان، فیصل (1389). «قلمرو نظریه تغییر اوضاع و احوال در فقه اسلامی و حقوق ایران». فصلنامه تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال ششم، (19).
  12. سندل، مایکل (1394). عدالت: چه باید کرد؟ (ترجمه افشین پاکباز). تهران: فرهنگ نشر نو.
  13. شریعتی سبزواری، محمدباقر (1385). تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه سید محمدحسین طباطبایی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
  14. شهابی، مهدی (1393). «قرارداد به مثابه قانون هابزی یا کانتی تأملی در مبنای اعتبار مفاد قرارداد در حقوق مدنی ایران و فرانسه». مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز. سال ششم، (4).
  15. شهابی، مهدی (1394). «قرارداد به مثابه قانون طبیعی (عقلی). تأملی در مبنای اعتبار مفاد قرارداد در نظام حقوق قراردادهای ایران و فرانسه». مطالعات حقوق تطبیقی، 6(2).
  16. شهابی، مهدی (1396). فلسفه حقوق. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  17. شهرستانی محمد بن عبدالکریم (1425ق). نهایه الاقدام فی علم الکلام. بیروت: الطبعه الاولی.
  18. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (بی‌تا). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. بی‌جا: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  19. شهیدی، مهدی (1386). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: مجد.
  20. شهیدی، مهدی (1391). آثار قراردادها و تعهدات. تهران: مجد.
  21. صادقی نشاط، امیر (1396). «حقوق؛ واقعیت یا اعتبار (ماهیت حقوق)». فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 47(1)، صص. 44-37.
  22. صفائی، حسین (1382). دوره مقدماتی حقوق مدنی. تهران: میزان.
  23. صلیبا، جمیل (1366). فرهنگ فلسفی (ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی). تهران: حکمت.
  24. طباطبایی حکیم، محسن (بی‌تا). نهج‌الفقاهه. قم: 22 بهمن.
  25. طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: شرکت افست سهامی عام.
  26. طوسی، محمدحسن (1431ق). العده فی اصول الفقه. تحقیق محمدرضا انصاری قمی، قم: مؤسسه بوستان الکتاب.
  27. فاضل موحدی لنکرانی، محمد (1381). اصول فقه شیعه. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام).
  28. کاتوزیان، ناصر (1376). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  29. کاتوزیان، ناصر (1379). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  30. کاتوزیان، ناصر (1383). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  31. کاتوزیان، ناصر (1393). فلسفه حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  32. کانت، ایمانوئل (1389). نقد عقل محض (ترجمه بهروز نظری). کرمانشاه: باغ نی.
  33. گورویچ، ژرژ (بی‌تا). مبانی جامعه‌شناسی حقوقی (ترجمه حسن حبیبی).
  34. مطهری، مرتضی (1366). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
  35. مطهری، مرتضی (1375). عدل الهی. تهران: صدرا.
  36. مطهری، مرتضی (1379). اسلام و مقتضیات زمان. تهران: صدرا.
  37. مظفر، محمدرضا (1381). اصول الفقه (ترجمه علیرضا هدائی). تهران: حکمت.
  38. مکارم شیرازی، ناصر (1428ق). انوارالاصول. احمد قدسی، قم: مؤسسه امام علی بن ابیطالب (علیه‌السلام).
  39. هابز، توماس (1380). لویاتان. تهران: نی.
  40. یوئینگ، آلفرد سیریل (1388). شرحی کوتاه بر نقد عقل محض کانت (ترجمه اسماعیل سعادتی خمسه). تهران: هرمس.

 

  1. Barnes, Wayne (2008). The French Subjective Theory of Contract: Separating Rhetoric From Reality.
  2. Bix, Brian H. (2018). Kelsen, Hart and legal normativity, revus, 34.
  3. Boldeman, Lee (2007). The Cult Of the Market, Economic Fundamentalism and its Discontents, ANU Press.
  4. Boylet, James (1978). Thomas Habbes and The Invented Tradition Of Positivism: Reflections On Language. Power, and Essentialism, University Of Pennsylvania Law Review.
  5. Capper, David (2009). Common Mistake in Contract Law, Singapore Journal of Legal Studies, pp. 457-473.
  6. George, Robert P. (2000). Kelsen and Aquinas on the Natural Law Doctrin, 75 Notre Dame Law. Review.
  7. Klass Gregory (2009). Intent to Contract, Georgetown University Law Cente, Faculty Publications.
  8. Klass, Gregory (2017). Contract Exposition and Formalism, Georgetown University Law Center, February.
  9. Lehe, Robert T. (1998). Realism and Reality, North Central College, Journal of Philosophical Research,
  10. Macmillan Catharin and Richard stone (2012). Elements of the Law of Contract, University of London, International Programmes.
  11. Malaurie, P. L. & Aynès, P. Stoffel-Munck (2007). Les obligations, Paris, Defrénois, 3e édition.
  12. Movsesian, Mark L. (2006). Formalism in American Contract Law: Classical and Contemporary, Ius Gentum, Volume 12, spring.
  13. Mulcahy Linda (2008). Contract Law In Perspective, New York, Routledge. Cavendish.
  14. Paoletti, Giovanni (2004). Durkheim and the Problem of Objectivity: a Reading of Les Formes de la vie religieuse, R. franç. sociol., 45, Supplement, pp. 3-25.
  15. Perillo, Joseph M. (2000). The Origins of the Objective Theory of Contract, Formation and Interpretation, Fordham Law Review, Volume 69 | Issue 2 Article 4.
  16. Rauscher, Frederick (2002). "kant’s Moral Anti- Realism". Journal of the History of Philosophy, 40, No. 3 , pp. 477-499.
  17. Stahl, Brend Carsten (2007). Positivism or Non-Positivism-Tertium Non Datur in A Critique of Ontological Syncretism in IS Research, pp. 115-142.
  18. Steven Green, Michael 1915 (2005). Legal Realism as Theory of Law, 46 Wm. & Mary L. Rev.
  19. Stuart Mill, John 1865 ( release 2005). Auguste Comte and Positivism, A free ebook from http://manybooks.net/