واکاوی فقهی و حقوقی عملیات روانی

نوع مقاله : ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مقاله پژوهشی‌‌

نویسندگان

1 ‌دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

از آن زمان که جنگ به‌عنوان یک پدیده مورد مطالعه قرار گرفت، عملیات روانی نیز به‌عنوان ابزاری در خدمت جنگ بوده و بدان توجه شده ‌است.
به نظر نگارنده، عملیات روانی مفهوم جدیدی نمی‌باشد و مطالعه پیشینه تاریخی جنگ، بیانگر آن است که عملیات روانی همزاد با آن است؛ و کمتر جنگی است که در آن از عملیات روانی استفاده نشده باشد. اما نکته قابل تأمل اینکه مفهوم مزبور مانند سایر مفاهیم در بستر تاریخی و همراه با تحول مقتضیات زمان و مکان، متحول بوده‌، به‌طوری ‌که در عصر حاضر تکنولوژی به خدمت آن درآمده، و بر پیچیدگی آن افزوده است. درحالی‌که در گذشته ابزار عملیات روانی همچون ادوات جنگی ابتدایی و ساده بوده است.
عملیات روانی در صدر اسلام ابتدا از سوی دشمنان پیامبر (6) و قرآن در ابعاد گوناگون و متنوعی به ویژه در طول سیزده سال حضور آن حضرت در مکه و در پوشش تهاجمی همه‌جانبه و گسترده برای نفی دعوت پیامبر اسلام و خاموش کردن ندای حق‌طلبی و عدالت‌خواهی او به کار گرفته شد که در قرآن از آن با عناوینی چون کید و مکر و ... یاد شده است.
عملیات روانی مشرکان بسیار گسترده و شامل اتهام و تهمت‌های گوناگون، طعنه‌زنی، تطمیع، تخدیر، تشجیع، تحریک، تهدید‌، فریب، شایعه، تحریف، تفرقه‌افکنی، ترور، اعمال روش‌های خشونت‌بار و ... بوده است.
در نوشتار حاضر به پدیده جنگ روانی که اخص از عملیات روانی است پرداخته و سپس به عملیات روانی، تاریخچه و رابطه آن دو با هم و بیان مصادیقی از جنگ وعملیات روانی و بررسی احکام فقهی وحقوقی آن از منظر فقه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است‌.
اینکه آیا جنگ و عملیات روانی و اقدامات جنگی بر اخبار، اطلاعات، تبلیغات و رسانه‌ها، از منظر اسلام و پیامبر (6) و فقه اسلامی کاربرد دارد یا نه و اگر دارد، چگونه و در چه مواردی و با چه ابزار، روش‌ها و تکنیک‌هایی؟ به عبارت دیگر آیا اصولاً پدیده جنگ و عملیات روانی در تاریخ اسلام وجود داشته است یا نه؟ این در حالی است که گاه تصور می‌شود عملیات روانی یا جنگ روانی اقدامی است که متجاوزان و مهاجمان آن را اعمال می‌کنند نه کسانی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند و نیاز به دفاع از خود و متعلقاتشان را دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and legal review of mental operation

نویسندگان [English]

  • Ali Moradi 1
  • Mortaza Tabibi Jabali 2
  • mohammad ali heidari 2
1 department of theology and Islamic university Phd student Jurisprudence and law of Najafabad unit Azad university Najafabad Esfahan Iran
2 Academic Member of Law Dept. University of Isfahan
چکیده [English]

The purpose of this article is to answer the questions: What is psychic fight and its operations? Does its examples reasoning originate from the legal reasoning and is it acceptable by Islam and Emamye Faghihs’ viewpoints? Or its acceptance is limited by the proper situations and conditions?
The research method of this article is a library based one and processing the data is of analytic descriptive one. With a short glance at the history of psychic fight and operations. It is revealed that from the beginning of man’s creation such fight and operations exist and the farther the history, the more its complexity and extend while approaching the communication era. In this paper psychic fight and its operations, its essence, and its examples are analyzed and explained based on a Feghhi opinion. Although the examples are many, some are used in todays’ world are of man’s concerns.
The findings of this research reveals that psychic fight and operations is a normal phenomenon like the other phenomena existing in the start of Islam while its use and application is lawful to weaken the enemy’s spirit or to protect the ethical Islamic principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychic operations
  • psychic war
  • Emamiye Fegh
  • Spy
  • Terror