ماهیت حقوقی اوراق بهادار مرابحه

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 کارشناس ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

با توجه به رشد روزافزون نیاز واحدهای تولیدی، صنعتی و... به تأمین مالی پروژه‌های خود و ناتوانی بانک‌ها برای پوشش تمامی این نیازهای تأمین مالی، نیاز مبرمی به طراحی ابزارهای جدید مالی احساس می‌شود. با این توضیحات عقد مرابحه، قرارداد فروشی است که فروشنده به وسیلۀ آن، قیمت تمام‌شدۀ کالا، اعم از قیمت‌ خرید، هزینه‌های حمل و نقل، نگهداری و سایر هزینه‌های مرتبط را به اطلاع مشتری‌ می‌رساند، سپس با افزودن مبلغ یا درصدی به‌عنوان سود، به وی می‌فروشد، بیع مرابحه می‌تواند به‌صورت نقد یا نسیه منعقد شود و به‌طور معمول، نرخ سود نسیۀ آن بیشتر است. براساس این عقد اوراق بهاداری با نام اوراق بهادار مرابحه طراحی شده است که همانند سایر اعمال حقوقی و اقتصادی ماهیت خاص خود را دارد. مباحث مطرح در ماهیت شامل خصایص و ویژگی‌های این اوراق و همچنین، چگونگی واگذاری و انتقال این اوراق است. رویکرد تحقیق حقوقی است لکن مبانی فقهی و مدیریت مالی نیز بنا به نیاز، مورد توجه قرار گرفته است. روش تحقیق نظری- کاربردی با نگاه توصیفی و تحلیلی بوده و از ابزار کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Nature of Murabaha Securities

نویسندگان [English]

  • Seyyed Abbas Moosavian 1
  • Mohammad Abbasi 2
چکیده [English]

Due to the growing need of manufacturing, industrial & ... plants for financing their projects, and the inability of banks to do this, there is an urgent need to design new financial instruments. Taking this into account, we can mention murabaha contract, by which the seller announces to the customer the final price of goods, including purchase price, transportation costs, maintenance costs and other information, and then by adding some amount of profit, they sell them to him. Murabaha contract can be concluded in cash or on credit, and usually the latter is more because of interest rate. Based on this contract, murabaha securities are designed which like any other legal and economic actions have their own nature and rules. Among the issues related to nature of securities are their characteristics as well as their transference.
This research has a legal approach, but the basics of jurisprudence and financial management are taken into consideration according to needs.  The research method was theoretical - practical with a descriptive - analytical view together with library inquiry.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • murabaha contracts
  • murabaha Securities
  • asset
  • Financing
  • founder
  • interface institution
آموزگار، مریم‌السادات (1380)، مشکلات حقوقی وثیقه‌گذاران اسناد تجاری، تهران: نشریه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره 21 و 22.##
اسکینی، ربیعا (1373)، حقوق تجارت تطبیقی، تهران: انتشارات مجمع علمی فرهنگی مجد، چاپ اول بهار و تابستان. ##
همو (1386)، حقوق تجارت کلیات، معاملات تجاری، تجار و سازمان‌دهی فعالیت تجاری، تهران: انتشارات سمت، چاپ دهم. ##
همو (1387)، حقوق تجارت ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته، تهران: انتشارات سمت، چاپ یازدهم. ##
امامی، سیدحسن (1374)، حقوق مدنی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ شانزدهم، ج4. ##
انصاری، مرتضى بن محمد امین (1415ق‌)، کتاب المکاسب المحرمة والبیع والخیارات (ط- الحدیثة)، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، چاپ اول، ج3. ##
تهرانی، مرتضی (1364)، ظهرنویسی و مقررات آن، تهران: فصلنامه حق، دفتر چهارم. ##
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1354)، دوره حقوق تعهدات، جلد 1، قم: انتشارات مؤسسه عالی امور قضایی و اداری، چاپ سوم. ##
همو (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج ‌دانش. ##
جمعی از نویسندگان (1384)، عقد مرابحه، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی. ##
رحیمی، علی‌اصغر (1389)، پایا‌‌‌‌‌‌ن‌نامه بررسی فقهی و حقوقی اوراق بهادار اجاره، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). ##
شمس، عبدالله (1382)، آئین دادرسی مدنی، تهران: نشر میزان، چاپ چهارم، ج1. ##
شهید ثانى، عاملى، زین‌الدین بن على‌ (1410ق‌)، روضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیۀ (محشی کلانتر)، قم: کتابفروشى داورى‌، ج3. ##
همو (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم:‌ مؤسسة المعارف الإسلامیة‌، چاپ اول، ج4. ‌##
صالح‌آبادی، علی (1385)، بازارهای مالی اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول. ##
صفایی، سید حسین (1382)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: نشر میزان، چاپ اول، ج2. ##
عاملى، حرّ، محمد بن حسن‌ (1409ق‌)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌، قم: مؤسسه آل البیت(ع)‌، چاپ اول، ج13. ##
کاتوزیان، ناصر (1371)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت انتشار، چاپ سوم، ج1. ##
همو (1374)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، تهران: مؤسسه نشر یلدا، چاپ اول. ##
همو (1384)، دوره عقود معین، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ج1 و 3. ##
کریمی، عباس (1376)، رهن دین، تهران: نشریه حقوقدانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران)، شماره 38، پاییز. ##
مشکوۀ، سید محمد (1371)، تعلیق بر آئه کریمه دین در تحولات حقوق خصوصی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ##
میرزاى قمّى، ابو القاسم بن محمد حسن (1371)، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات‌، تهران: مؤسسه کیهان، چاپ اول، ج2 و 3. ##
نجفى، الشیخ محمدحسن (1981م)، جواهر الکلام فى شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربى، چاپ هفتم، ج23، 24 و 25. ##
 
 www.Accountancy.com.pk/ Tagi Usmani, Maulana (2004)
 www.rdis.ir/ApprovedGuidLines.asp##